โครงการดำเนินการตามแผนแม่บทการพัฒนาเข้าสู่เมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (จ.ระยอง จ.สมุทรปราการ จ.สมุทรสาคร จ.ฉะเชิงเทรา และ จ.ปราจีนบุรี)

กรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของกระทรวงอุตสาหกรรม ได้นำยุทธศาสตร์การพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ในพื้นที่นำร่อง 5 จังหวัด ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2556 มาดำเนินการให้เป็นรูปธรรม โดยในปีงบประมาณ 2557 ได้ดำเนินการศึกษาจัดทำแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ 5 จังหวัด ประกอบด้วย ระยอง สมุทรปราการ สมุทรสาคร ฉะเชิงเทรา และปราจีนบุรี และในปี 2558 ได้ดำเนินการจัดทำแผนแม่บทพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศเพิ่มอีก 10 จังหวัด ประกอบด้วย ชลบุรี นครปฐม ปทุมธานี สระบุรี พระนครศรีอยุธยา ขอนแก่น นครราชสีมา สงขลา และสุราษฎร์ธานี ซึ่งผลการจัดทำแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในแต่ละจังหวัด พบว่า มีแนวโน้มและทิศทางการพัฒนา ดังนี้

1) จังหวัดระยอง ในพื้นที่ที่มีอุตสาหกรรมหนาแน่น ได้แก่ บริเวณอำเภอเมืองปลวกแดง และอำเภอบ้านฉาง โดยเฉพาะนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด เหมราช ไออาร์พีซี และนิคมพัฒนา

2) จังหวัดสมุทรปราการ ในพื้นที่ที่มีอุตสาหกรรมหนาแน่น ได้แก่ อำเภอเมืองบางพลี และอำเภอพระประแดง โดยเฉพาะพื้นที่ตำบลบางปู

3) จังหวัดสมุทรสาคร ในพื้นที่อำเภอกระทุ่มแบนและอำเภอเมือง โดนเฉพาะนิคมอุตสาหกรรมสมุทรสาคร นิคมอุตสาหกรรมการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์สินสาคร และพื้นที่ซอยกองพนันพล

4) จังหวัดฉะเชิงเทรา ในพื้นที่อำเภอเมือง อำเภอบางปะกง อำเภอแปลงยาว และอำเภอบ้านโพธิ์ โดยเฉพาะพื้นที่นิคมอุตสาหกรรมเกตเวย์ซิตี้และนิคมอุตสาหกรรมเวลโกรว์

5) จังหวัดปราจีนบุรี ในพื้นที่ อำเภอกบินทร์บุรีและอำเภอศรีมหาโพธิ โดยเฉพาะนิคมอุตสาหกรรม 304 สวนอุตสาหกรรมเครือสหพัฒน์ และสวนอุตสาหกรรมโรจนะ

6) จังหวัดชลบุรี ในพื้นที่ อำเภอแหลงฉบัง อำเภอศรีราชา ให้สามารถรองรับประชากรที่ทำงานในภาคอุตสาหกรรมใต้ พร้อมกับกำหนดพื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับการอนุญาตฯ โรงงานประเภท 101 105 และ 106

7) จังหวัดนครปฐม เน้นการปรับปรุงพื้นที่อุตสาหกรรมในบริเวณตำบลอ้อมใหญ่ให้เป็นอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ และเตรียมพื้นที่ในอำเภอกำแพงแสนเพื่อรองรับการโยกย้ายฐานการผลิตในอนาคต

8) จังหวัดปทุมธานี มุ่งเน้นการปรับปรุงและพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ในเขตอำเภอลำลูกกาให้เป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ หรือมีการประกอบการในพื้นที่ที่เหมาะสม และพัฒนาพื้นที่บริเวณ สวยอุตสาหกรรมบางกะดี ให้เป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ

ในงบประมาณ 2559 กรอ.จึงได้กำหนดให้มีการดำเนินการเพื่อให้เกิดการพัฒนาไปสู่เมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศใน 8 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดระยอง จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรสาคร จังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดชลบุรี จังหวัดนครปฐม และจังหวัดปทุมธานี ในพื้นที่เขตการปกครองที่เหมาะสมตามทิศทางการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของแต่ละจังหวัด ที่มีการศึกษาไว้ในแผนแม่บทการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ โดนต้องมีการรับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้เสียเพื่อรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง การวิเคราะห์ผลการดำเนินการที่ผ่านมา การทบทวนและปรับปรุงการดำเนินการตามแผนปฏิบัติการการขยายการดำเนินการไปในพื้นที่ที่กำหนด การผลักดันให้ทุกหน่วยงานที่เกี่ยงข้องดำเนินการ ซึ่งจำเป็นต้องมีการบริหารจัดการให้เป็นไปตามแผนอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่ง กรอ. มีแผนและโครงการที่จะยกระดับเข้าสู่การเป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ รวมถึงการสร้างและขยายเครือข่ายอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Network) ให้เป็นกลไกในการขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ต่อไป

1. เพื่อพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศใน 8 จังหวัด ตามทิศทางที่ได้ทำการศึกษาไว้ในแผนแม่บทเพื่อพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ให้บังเกิดผลเป็นรูปธรรมพร้อมทั้งมีการตืดตามและประเมินผล
2. เพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของหน่วยงานราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น โรงงานอุตสาหกรรม และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในทุกภาคส่วนในการดำเนินงานเพื่อมุ่งสู่ความเป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ
3. เพื่อส่งเสริมองค์ความรู้ด้านการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ในพื้นที่จังหวัดเดิมและพัฒนาเครือข่ายอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Network) ในพื้นที่จังหวัดใหม่ให้ร่วมกับขับเคลื่อนการดำเนินการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ
4. เพื่อสร้างกระบวนการติดตามและประเมินผลการดำเนินงานในพื้นที่เป้าหมาย

1. การจัดประชุมชี้แจงและรับฟังความคิดเห็นผลการดำเนินงานการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศที่ผ่านมา และนำเสนอแผนการดำเนินงานในปี 2559 ในทุกจังหวัดเป้าหมาย จำนวน 1 ครั้ง ผู้เข้าร่วมประชุมไม่น้อยกว่า 50 คน/จังหวัด
2. ประสานการจัดตั้งคณะกรรมการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศระดับจังหวัด และจัดประชุมเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในระดับจังหวัดแต่ละจังหวัด อย่างน้อยจังหวัดละ 2 ครั้ง
3. จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ เพื่อให้องค์ความรู้ในการดำเนินงานตามแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของจังหวัดเป้าหมาย จังหวัดละ 1 ครั้ง ผู้เข้าร่วมครั้งละไม่น้อยกว่า 100 คน
4. การศึกษาและรวบรวมข้อมูลโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่เป้าหมายในแต่ละจังหวัด เพื่อจัดทำฐานข้อมูลความสอดคล้องตามกฎหมาย พร้อมจัดทำสมดุลมวล (Mass Balance) รวมถึงฐานข้อมูลโรงงานในพื้นที่เป้าหมายที่ยังไม่มีกิจกรรมด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย หรือ ยังไม่ได้รับการรับรองด้านการส่งเสริมอุตสาหกรรมให้มีการพัฒนาด้านความรับผิดชอบต่อสังคม (CSR-DIW)
5. วิเคราะห์ข้อมูลและจัดทำแผนปฏิบัติการ มาตรการและแนวทางการส่งเสริมและพัฒนาโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ เป้าหมายทั้ง 8 จังหวัด (ทั้งในพื้นที่อุตสาหกรรมและบริเวณโดยรอบ) พร้อมปฏิบัติการตามแผน โดย5.1 รับสมัครโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่เป้าหมาย เข้าร่วมกิจกรรมเพื่อพัฒนาให้เข้าสู่อุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ในด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัยและ CSR-DIW อย่างน้อย 50 โรงงาน/จังหวัด5.2 พัฒนา ให้องค์ความรู้โรงงานอุตสาหกรรมเป้าหมายให้มีระบบการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย หรือ CSR-DIW หรือเครื่องมือ (Tools) อื่นๆ ตามความเหมาะสม ประกอบด้วย
   1) จัดฝึกอบรมเจ้าหน้าที่/ผู้ประกอบการโรงงานในพื้นที่เป้าหมายจังหวัดละ 50 โรงงาน
   2) จัดศึกษาดูงานโรงงานต้นแบบให้ครอบคลุมด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม ความปลอดภัยและความรับปิดชอบต่อสังคม แก่โรงงานที่เข้าร่วมโครงการ รวมแล้วไม่น้อยกว่า 400 โรงงาน
   3) ให้คำปรึกษาเชิงลึกให้กับโรงงานอุตสาหกรรมที่เข้าร่วมโครงการทั้ง 400 โรงงาน ใน 8 จังหวัดเป้าหมาย ไม่น้อยกว่า 800 คน-วัน (man-day) พร้อมจัดทำรายงานผลการให้คำปรึกษา5.3 ส่งเสริมและผลักดันให้เขตประกอบการในพื้นที่เป้าหมายเข้าสู่อุตสาหกรรมเชิงนิเวศตามตัวชี้วัดระดับที่ 2 การปฏิบัติงานได้ตามมาตรฐานสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย (Environmental and Safety Standard Compilation) ของกรมโรงงานอุตสาหกรรม ไม่น้อยกว่า 5 พื้นที่

4. จัดกิจกรรมส่งเสริมให้เครือข่ายอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Network) ในพื้นที่มีการเชื่อมโยงข้อมูลกับศูนย์พัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Town Center) ดังนี้4.1 จัดตั้งเครือข่ายอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Network)4.2 จัดสัมมนาผู้แทนเครือข่ายอุตสาหกรรมเชิงนิเวศแต่ละกลุ่มพื้นที่อุตสาหกรรมของแต่ละจังหวัด จำนวนอย่างน้อย 50 คน/จังหวัด เพื่อเสริมสร้างศักยภาพของเครือข่ายในการบริหารจัดการแผนงานโครงการ4.3 นำผลจากการสัมมนาจัดทำเป็นฐานข้อมูลและเชื่อมโยงข้อมูลกับศูนย์พัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในแต่ละพื้นที่เพื่อเสริมสร้างฐานข้อมูลพัฒนาสู่องค์ความรู้และสร้างความเข้มแข็งของเครือข่าย

5. จัดประชุมสัมมนาเพื่อเผยแพร่ผลการดำเนิน

มกราคม 2559 – ตุลาคม 2559

สถาบันน้ำและสิ่งแวดล้อมเพื่อความยั่งยืน สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย

กรมโรงงานอุตสาหกรรม

–