โครงการศึกษาเพื่อจัดทำแผนแม่บทพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ

ตามที่รัฐบาลได้ประกาศนโยบายปรับโครงสร้างเศรษฐกิจอุตสาหกรรม โดยพัฒนาพื้นที่อุตสาหกรรมที่มีอยู่และพื้นที่อุตสาหกรรมใหม่ เพื่อรองรับการลงทุนด้านอุตสาหกรรม โดยลดผลกระทบที่จะเกิดต่อสิ่งแวดล้อมและสามารถอยู่ร่วมกับประชาชนได้อย่างยั่งยืน พอเพียง ในการสร้างสมดุลระหว่างการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม บนแนวทางของความพอประมาณ ความมีเหตุผล และการใช้องค์ความรู้ทั้งทางวิชาการ และภูมิปัญญาท้องถิ่นประกอบการตัดสินใจ โดยคำนึงถึงความถูกต้องและเป็นธรรม ในการสร้างภูมิคุ้มกันแก่ฐานทรัพยากรธรรมชาติและคุณภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อส่งผลให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนที่เป็นการสมประโยชน์  (Win-Win) ต่อการพัฒนาในหลายมิติ ทั้งมิติด้านกายภาพ มิติเศรษฐกิจ มิติสังคม มิติสิ่งแวดล้อม และมิติการบริหารจัดการ ซึ่งการประยุกต์ใช้แนวคิดดังกล่าวต้องพิจารณาบริบทการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างรอบด้าน โดยเฉพาะบริบทของการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นจากแรงกดดันของกระแสแนวคิดและสถานการณ์ต่างๆ ทั้งภายในและภายนอกประเทศ ที่ส่งผลให้การสร้างภูมิคุ้มกันในมิติต่างๆ ที่เกี่ยวข้องทวีความสำคัญยิ่งขึ้น นอกจากนี้ ยังต้องพิจารณาถึงเหตุปัจจัยที่ก่อให้เกิดการขาดสมดุลในการพัฒนา และความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ผ่านมา ซึ่งส่งผลให้ต้องเร่งบูรณาการการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเพื่อให้ผสมผสานกับการพัฒนาประเทศในด้านอื่นๆ ที่จะนำไปสู่การสร้างสมดุลและการพัฒนาที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง อีกทั้งแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ.2555-2559) ได้เน้นการบริหารจัดการการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า มุ่งลดปริมาณมลพิษ เพิ่มประสิทธิภาพการจัดการของเสีย  พัฒนาระบบการจัดการของเสียอันตรายขยะอิเล็กทรอนิกส์ ลดความเสี่ยงอันตรายการเกิดอุบัติภัยจากการรั่วไหลของสารเคมี พัฒนาระบบเตือนภัย การแจ้งเหตุฉุกเฉิน และระบบการจัดการเมื่อเกิดอุบัติภัยด้านมลพิษ โดยปรับโครงสร้างการผลิตของประเทศและพฤติกรรมการบริโภคเพื่อเตรียมพร้อมไปสู่สังคมคาร์บอนต่ำและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเพื่อลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกพัฒนาเมืองที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

แนวคิดการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศเกิดจากการเจริญเติบโตอย่างก้าวกระโดดของอุตสาหกรรม ทำให้สิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรม เกิดปัญหาด้านสังคม ประเทศชาติต้องใช้งบประมาณในการแก้ไขปัญหาทั้งสองด้านอย่างมาก จึงได้มีการพิจารณาทำให้การพัฒนาอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของประเทศเกิดความสมดุลระหว่างเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม สิ่งแวดล้อม และสังคมชุมชน โดยทั่วไป ระยะแรกเป็นการแก้ปัญหาอุตสาหกรรม ต่อมาเป็นการพัฒนาชุมชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน กระทรวงอุตสาหกรรมจึงได้ส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมของประเทศไทยให้เป็นไปในแนวทางอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (Eco Industry) และอุตสาหกรรมสีเขียว (Green Industry) ซึ่งเน้นการพัฒนาเมืองให้มีความเจริญเติบโตด้านเศรษฐกิจควบคู่ไปกับการอนุรักษ์และส่งเสริมความยั่งยืนทางด้านสังคม ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดยมีอุตสาหกรรมเป็นปัจจัยหลักในการขับเคลื่อน ซึ่งเน้นคุณลักษณะ 5 มิติ คือ กายภาพ เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม สังคม และการบริหารจัดการ กรมโรงงานอุตสาหกรรมจึงได้จัดทำโครงการศึกษาเพื่อจัดทำแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศรายจังหวัดขึ้น เพื่อใช้เป็นกรอบแนวทางการพัฒนาจังหวัดเป้าหมาย ให้เข้าสู่เมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ต่อไป

– เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและสภาพปัญหาของพื้นที่เป้าหมายและวิเคราะห์ศักยภาพในการดำเนินการให้เป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ตามยุทธศาสตร์ภาครัฐและสอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 11 (พ.ศ. 2555-2559)- เพื่อศึกษาและจัดทำแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในพื้นที่ที่มีศักยภาพทางด้านอุตสาหกรรม มีจำนวนโรงงานมากและเงินลงทุนสูง และ/หรือมีศักยภาพในการเจริญเติบโตด้านอุตสาหกรรมสูง ประกอบด้วยจังหวัดนครปฐม ชลบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี ขอนแก่น นครราชสีมา สระบุรี ราชบุรี สุราษฎร์ธานี และสงขลา

– เพื่อส่งเสริมความรู้ความเข้าใจในการพัฒนาอย่างมีส่วนร่วมในการดำเนินงานเพื่อพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของทุกภาคส่วน ตลอดจนผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ได้แก่ หน่วยงานราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่น ผู้ประกอบการ และประชาชน

พื้นที่ศึกษาจัดทำแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ 10 จังหวัด ได้แก่ นครปฐม ชลบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี ขอนแก่น นครราชสีมา สระบุรี ราชบุรี สุราษฎร์ธานี และสงขลา

1. 1. ศึกษารวบรวมข้อมูลพื้นฐาน และวิเคราะห์ปัญหาสถานการณ์ปัจจุบันและสภาพปัญหาการพัฒนาอุตสาหกรรม และการพัฒนาเมืองของพื้นที่ศึกษาจำนวน 10 จังหวัด ที่จัดทำแผนแม่บทพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศให้ครอบคลุมรายละเอียดแนวทางการดำเนินงานทั้ง 5 มิติ คือ กายภาพ เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม สังคม และการบริหารจัดการ
   2. จัดกิจกรรมและงานประชาสัมพันธ์เปิดตัวโครงการ เพื่อเผยแพร่ข้อมูลความรู้ด้านการพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ การรับฟังความคิดเห็นในภาพรวม และการดำเนินโครงการศึกษาเพื่อจัดทำแผนแม่บทฯ รวมทั้งกระตุ้นให้เกิดการมีส่วนร่วมและการยอมรับจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ผู้แทนคณะอนุกรรมการและคณะทำงานที่เกี่ยวข้อง หน่วยงานราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาคและท้องถิ่น ผู้ประกอบการ ตลอดจนสาธารณชนและผู้สนใจทั่วไป จำนวน 1 ครั้ง ณ สถานที่ที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกในการดำเนินกิจกรรมโดยต้องมีผู้เข้าร่วมไม่น้อยกว่า 400 คน โดยภายในงานต้องมีสื่อประชาสัมพันธ์ต่างๆ เช่น การจัดนิทรรศการ เอกสาร แผ่นพับ Rollup เป็นต้น
   3. ศึกษาและวิเคราะห์จัดทำแผนแม่บทพัฒนาเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศในพื้นที่ 10 จังหวัด ประกอบด้วยขั้นตอนการศึกษา ดังนี้
   4. จัดให้มีการฝึกอบรมเจ้าหน้าที่กรมโรงงานอุตสาหกรรม เจ้าหน้าที่สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัด และผู้ที่เกี่ยวข้องจำนวนไม่น้อยกว่า 100 คน เกี่ยวกับการนำแนวทางในการพัฒนาเพื่อมุ่งสู่เมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ไปประยุกต์ใช้ได้อย่างมีประสิทธิผล และบรรลุเป้าหมายที่กำหนด
   5. จัดการประชุมเพื่อนำเสนอผลการดำเนินงานโครงการฯ และแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศให้กับผู้บริหารกรมโรงงานอุตสาหกรรม และเจ้าหน้าที่กรมโรงงานอุตสาหกรรม อย่างน้อย 1 ครั้ง โดยมีผู้เข้าร่วมไม่น้อยกว่า 100 คน โดยภายในงานต้องประกอบด้วย วีดิทัศน์ เอกสาร แผ่นพับ Rollup เป็นต้น

– ผู้ประกอบการ ผู้พัฒนาพื้นที่ ประชาชน ทุกภาคส่วน ได้รับแนวคิดและวิธีการมีส่วนร่วมในการพัฒนาเพื่อมุ่งสู่ความเป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้เป็นต้นแบบในการปฏิบัติในพื้นที่ได้

– มีแผนแม่บทเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของพื้นที่เป้าหมาย 10 จังหวัด ได้แก่ นครปฐม ชลบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี ขอนแก่น นครราชสีมา สระบุรี ราชบุรี สุราษฎร์ธานี และสงขลา ตามมิติตัวชี้วัดของอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ 5 มิติ ได้แก่ มิติกายภาพ มิติเศรษฐกิจ มิติสิ่งแวดล้อม มิติสังคม และมิติการบริหารจัดการ

26 ธ.ค. 2557 ถึง 26 ก.ย. 2558

สถาบันน้ำและสิ่งแวดล้อมเพื่อความยั่งยืน สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย

กรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม

–